Potęga ujemna
Potęga ujemna to operacja matematyczna, w której podstawę \( a \) podnosimy do ujemnego wykładnika \( -n \). Potęga ujemna definiowana jest jako odwrotność potęgi dodatniej, co można zapisać wzorem:
\[ a^{-n} = \frac{1}{a^n} \]
gdzie \( a \neq 0 \) i \( n > 0 \).
Przykład
\[ 2^{-3} = \frac{1}{2^3} = \frac{1}{8} \]
W tym przykładzie, liczba \( 2^{-3} \) oznacza odwrotność liczby \( 2^3 \), czyli \( \frac{1}{8} \).
Własności potęg ujemnych
-
Odwrotność potęgi: Podniesienie liczby do potęgi ujemnej oznacza wykonanie operacji odwrotnej do podnoszenia do potęgi dodatniej: \[ a^{-n} = \frac{1}{a^n} \]
-
Potęgowanie ułamków: Podnoszenie ułamka do ujemnej potęgi powoduje zamianę miejscami licznika i mianownika oraz podniesienie ich do dodatniej potęgi: \[ \left(\frac{a}{b}\right)^{-n} = \left(\frac{b}{a}\right)^n \] Na przykład: \[ \left(\frac{2}{3}\right)^{-2} = \left(\frac{3}{2}\right)^2 = \frac{9}{4} \]
-
Prawo mnożenia potęg o tej samej podstawie: Potęgi z ujemnymi wykładnikami mogą być dodawane z potęgami dodatnimi, zgodnie z prawem mnożenia: \[ a^m \cdot a^{-n} = a^{m-n} \] Na przykład: \[ 2^3 \cdot 2^{-2} = 2^{3-2} = 2^1 = 2 \]
-
Prawo dzielenia potęg o tej samej podstawie: W przypadku dzielenia potęg z ujemnym wykładnikiem, odejmujemy wykładniki: \[ \frac{a^m}{a^{-n}} = a^{m+n} \] Na przykład: \[ \frac{2^2}{2^{-3}} = 2^{2+3} = 2^5 = 32 \]
Zastosowania potęg ujemnych
Potęgi ujemne mają szerokie zastosowanie w matematyce i naukach ścisłych. Pojawiają się między innymi w:
- Obliczeniach z ułamkami: Potęgi ujemne są szczególnie użyteczne w wyrażeniach związanych z ułamkami i odwrotnościami liczb.
- Fizyczne jednostki: W fizyce potęgi ujemne często stosuje się do opisu wielkości, takich jak częstotliwość lub długość fal, np. jednostki typu \( m^{-1} \).
- Teoria liczb: Potęgi ujemne pojawiają się w zaawansowanych zagadnieniach teorii liczb, takich jak kongruencje czy równania diofantyczne.
Potęga ujemna jest zatem uniwersalnym narzędziem, które pomaga zrozumieć i opisać wiele zjawisk matematycznych oraz fizycznych.